De dag na de federale verkiezingen biedt de eerste minister het ontslag van zijn regering aan de koning aan. De koning belast de ontslagnemende regering met de lopende zaken. De ontslagnemende regering blijft dus in functie tot er een nieuwe regering gevormd is.
Gedurende de daaropvolgende dagen ontvangt de koning een aantal prominenten in audiëntie om te bekijken hoe een nieuwe regering gevormd kan worden. Zo ontvangt de koning de voorzitters van Kamer en Senaat, de voorzitters van de belangrijkste partijen van het land en een aantal politieke en sociaal-economische vooraanstaandenin audiëntie.
Daarna duidt de koning een informateur of een formateur aan. Een informateur is een ervaren politicus die informatie verzamelt bij de verschillende partijen over hun zienswijze en wensen in verband met de vorming van een nieuwe regering en nagaat hoe een meerderheid kan gevormd worden en met welke partners. Hierover brengt hij verslag uit bij de koning en adviseert hem over de aanstelling van een formateur. Een informateur kan bijvoorbeeld aangeduid worden wanneer de verkiezingsuitslagen van die aard zijn dat er meerdere mogelijkheden zijn om tot een regering te komen of wanneer een regeringsvorming heel moeilijk zou kunnen worden.
Zoals gezegd kan de koning meteen een formateur aanduiden. De formateur heeft tot taak een regering te vormen. Wanneer hij daarin slaagt wordt hij meestal de eerste minister van de nieuwe regering.
De formateur moet aan de hand van de programmapunten van de partijen die van de regering deel zullen uitmaken, een regeerakkoord opmaken dat de basis zal zijn van de samenwerking gedurende de volgende legislatuur. Het regeerakkoord (het te verwezenlijken streefdoel van de regering) wordt geschreven in onderhandeling met de betrokken partijen. Wanneer de betrokken partijen het regeerakkoord aanvaarden, wordt onderhandeld over de toewijzing van de ministerportefeuilles. Na het slagen van die onderhandelingen wordt de nieuwe ploeg voorgesteld aan de koning. De koning benoemt de ministers. Ze leggen de eed af voor de koning.
Na de eedaflegging stellen de nieuwe ministers de regeringsverklaring (krachtlijnen van het regeerakkoord) op die door de eerste minister wordt afgelegd in de Kamer. Er volgt dan een debat in plenaire zitting waarna een vertrouwensstemming wordt gehouden. Indien de regering het vertrouwen krijgt, dan kan het regeerakkoord uitgevoerd worden over een periode van maximaal 5 jaar.
Een regeringsvorming kan enkele dagen tot enkele weken of maanden duren. Het is ook mogelijk dat verschillende informateurs of formateurs aangeduid worden.
Deze website gebruikt een cookie dat nodig is voor de goede werking ervan.